KHÁM PHÁ ĐA DẠNG CỦA CHI DƯƠNG XỈ JAVA LEPTOCHILUS (POLYPODIACEAE) TRONG ĐIỂM NÓNG ĐA DẠNG SINH HỌC INDO-BURMA

Khu vực Indo-Burma, do đặc thù sinh học và môi trường phong phú đã thu hút nhiều nghiên cứu về đa dạng sinh học của các loài dương xỉ. Chi Leptochilus, họ Polypodiaceae, được ghi nhận có phân bố rộng khắp Đông Nam Á, đặc biệt là ở Indonesia, Malaysia, và các khu vực Đông Dương. Tuy nhiên, sự phân loại, phân bố và tính đa dạng của chúng tại các đảo trong khu vực vẫn chưa được nghiên cứu kỹ lưỡng. Mặc dù có sự phong phú về loài, tuy nhiên các đặc điểm phân loại và hệ thống học của chi này còn mờ nhạt, thiếu một hệ thống phân loại rõ ràng cho các loài trong chi.

Qua nghiên cứu, các tác giả đã tiến hành khảo sát thực địa tại các khu vực như Java (Indonesia). Nghiên cứu đã thu thập các mẫu dương xỉ từ nhiều vùng khác nhau, từ các khu rừng nhiệt đới cho đến các khu vực ven biển. Sau khi phân tích và so sánh các đặc điểm hình thái của các mẫu thu thập được, nghiên cứu đã xác định được một số loài Leptochilus mới, đồng thời làm rõ được sự các đặc điểm hình thái biến đổi của các loài trong chi này. Bên cạnh việc mô tả hình thái, nhóm nghiên cứu cũng sử dụng kỹ thuật phân tích DNA để xác định mối quan hệ phân loại giữa các loài và xây dựng cây phát sinh chủng loại của chi Leptochilus tại khu vực này.

Kết quả phân tích cho thấy sự đa dạng rất lớn trong các đặc điểm hình thái của các loài dương xỉ trong chi Leptochilus, bao gồm sự khác biệt về hình dáng lá, kích thước, cấu trúc của các vẩy và sự phân bố của chúng. Một điểm nổi bật là sự khác biệt trong hình thái lá, mà trong chi này có thể phân chia thành nhiều dạng lá khác nhau, từ lá đơn giản đến lá phân nhánh kép. Những đặc điểm này cung cấp cơ sở cho việc phân loại chi tiết hơn về các loài trong chi Leptochilus, đồng thời giúp làm rõ những thách thức trong việc phân loại chúng trong tương lai. Sự phân bố loài Leptochilus cũng có sự khác biệt rõ rệt giữa các đảo, với một số loài chỉ có mặt ở một vài đảo cụ thể, trong khi một số loài khác lại có phân bố rộng hơn. Các loài này chủ yếu sống trong các khu vực rừng nhiệt đới, đôi khi còn mọc trong các môi trường đất ẩm hoặc trên các vách đá ẩm ướt. Bằng việc sử dụng phương pháp phân tích di truyền, các tác giả cũng xác định được rằng nhiều loài Leptochilus có mối quan hệ gần gũi với nhau về mặt di truyền, nhưng cũng có một số loài có sự phân biệt rõ rệt, dẫn đến sự phân chia giữa các nhóm trong cây phát sinh chủng loại và xác định chi có 11 nhánh. Những nhánh này có quan hệ phân loài cách biệt về mặt hệ thống học. Mối quan hệ của ba tên gọi cũ, Leptochilus ovatus, L. pedunculatus, và L. pothifolius đã được xác định, các nghiên cứu về hình thái và phân bố của chúng tôi xác nhận rằng 11 nhánh này đại diện cho 11 loài chưa được khoa học mô tả và do đó được miêu tả là những loài mới. Điều thú vị là cả 11 loài mới này đều là loài đặc hữu của Indo-Burma.

Sau đây là một số hình ảnh của loài mới:

Hình 1. Leptochilus vietnamensis Liang Zhang, N.T. Lu & Li Bing Zhang

Hình 2. Loài mới Leptochilus daklakensis Liang Zhang, X.M. Zhou & Li Bing Zhang

Hình 3. Leptochilus locii Liang Zhang, N.T. Lu & Li Bing Zhang

Hình 4. Leptochilus neolongipes Liang Zhang, X.M. Zhou, T.T. Luong & Li Bing Zhang

Nguồn tin: Lữ Thị Ngân, Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam, VAST

Tin cùng loại